De Bestuurlijke waarschuwing van de gemeente is aangetekend verzonden. De eigenaar van het autobedrijf leest er de volgende zin in: “Tijdens de uitgevoerde controle door gemeentelijke toezichthouders is gebleken dat u zich niet heeft aangemeld als handelaar in het DOL (Digitaal Opkopers Loket)”.
Geen handelaar?
“Handelaar?”, denkt de ondernemer. “Ik ben geen handelaar. Ik koop en verkoop geen auto’s, ik houd me alleen bezig met diagnose aan en reparatie van auto’s.”
Toch begrijpt hij al snel waar die term vandaan komt. Een autobedrijf als het zijne staat bij de Kamer van Koophandel ingeschreven onder de noemer: “Handel in en reparatie van personenauto’s en lichte bedrijfsauto’s”. Meer smaken zijn er niet. Kortom voor de wet is hij handelaar.
Drie maanden cel
In de Bestuurlijke waarschuwing leest hij welke wet hij overtreden heeft: Artikel 437 van het Wetboek van Strafrecht. Die gaat over heling. In 437ter lid 2 leest hij: “Met dezelfde straf wordt gestraft hij die van opkopen een beroep of gewoonte maakt, zonder daarvan te voren de burgemeester of een door die burgemeester aangewezen ambtenaar schriftelijk in kennis te hebben gesteld.”
Enne, ‘dezelfde straf’ is: “hechtenis van ten hoogste drie maanden of geldboete van de derde categorie”.
Auto’s én onderdelen
Als hij verder leest in de Bestuurlijke waarschuwing, wordt hem duidelijk dat het hier niet alleen om de handel in auto’s gaat, ook om die in gebruikte onderdelen. Oké, die monteert hij regelmatig bij reparaties. Ze komen onder meer van de onderdelenlijn, Marktplaats of van een naburig autodemontagebedrijf.
194 gemeenten hebben DOL
Goed, deze zelfstandige diagnosetechnicus is handelaar en daarvan had hij de burgemeester op de hoogte moeten stellen. Net als 194 andere gemeenten probeert Rotterdam dat gemakkelijk te maken met DOL. Met een paar muisklikken heb je je aangemeld in dat Digitaal Opkopers Loket.
DOL én DOR
Met aanmelding bij DOL is deze auto-ondernemer er nog niet. Als hij diefstalgevoelige-gebruikte-onderdelen inkoopt, moet hij die registreren. Het gaat om de datum van verkrijgen, een omschrijving van het product, de prijs en de naam en het adres van de aanbieder. Vroeger vond die registratie op papier plaats tegenwoordig gebruiken Rotterdam en de 194 andere gemeenten daar het Digitaal Opkopers Register (DOR) voor. Voordeel ten opzichte van papier: DOR is gekoppeld aan Stop Heling en de politiedatabase van gestolen goederen.
Handhavende maatregelen
Onze zelfstandige diagnosetechnicus kan dat maar beter gaan doen, want in de bestuurlijke waarschuwing leest hij: “Bij een volgende constatering van een dergelijke overtreding kunnen er handhavende maatregelen genomen worden.” Welke? “Een last onder dwangsom of bestuursdwang dan wel een tijdelijke sluiting van uw bedrijf.”
Als hij rondvraagt stuit deze ondernemer op nog drie collegabedrijven die op DOL en DOR gecontroleerd zijn. Blijkbaar zijn de gemeenten die gebruik maken van deze systemen gaan handhaven. Overigens ontdekt hij ook dat veel gemeenten een brief hebben gestuurd om bedrijven te wijzen op deze verplichting. Heeft hij iets gemist?
Drie dagen op de plank
Oké oké, hij gaat zich aanmelden bij DOL en diefstalgevoelige-gebruikte-onderdelen in het vervolg registreren in DOR. Maar eerlijk gezegd verheugt hij zich niet op de extra administratieve rompslomp. En erger, nu hij zich in de materie verdiept, ontdekt hij dat hij een diefstalgevoelig-gebruikt-onderdeel drie dagen op de plank moet laten liggen voor hij het monteert. Hij ziet het gesprek met de klant al voor zich: “Ik kan de defecte module ook vervangen door een gebruikte, dan bent u goedkoper uit, maar staat uw auto nog drie dagen langer hier.”
Hij vraagt zich bovendien af welke gebruikte onderdelen diefstalgevoelig zijn en welke niet.
Autodiefstal is ondermijnend
Goede vragen. Op zoek naar antwoorden bellen we met Tom Lavalaye. Hij is adviseur bij het Centrum Criminaliteitspreventie en Veiligheid en schetst eerst wat achtergrond. “De schadelast door diefstal van personenauto’s loopt inmiddels op tot 88 miljoen euro per jaar. Van al die gestolen auto’s blijft 80 tot 90 % in Nederland. Een klein deel vertrekt naar het buitenland. Een ander deel wordt ingezet voor delicten zoals ramkraken en overvallen, danwel andere zwaardere delicten. De rest, het overgrote deel, wordt uit elkaar getrokken en in onderdelen verkocht. Die handel in gestolen auto-onderdelen is niet alleen een miljoenen business maar ook ondermijnend.”
194 gemeenten gebruiken DOL
Om die reden is er extra aandacht voor de bestrijding en dus voor de registratieplicht van diefstalgevoelige onderdelen. Alhoewel: “De wet bestaat al sinds 1886. Die is verder verfijnd in de Algemene Plaatselijke Verordeningen van Gemeenten (APV’s). Daarom hebben 194 gemeenten wel een Digitaal Opkopers Loket en een Digitaal Opkopers Register. Maar ook in andere gemeenten geldt die wettelijke verplichting. Ook de handhaving is gemeente afhankelijk.” Maar dat gaat veranderen. Naar verwachting aan het einde van 2025 wordt dit landelijke wetgeving.”
Geen extra werk
Terug naar de vragen van de berispte diagnoseondernemer. “Iedere ondernemer heeft een kassa- of administratiesysteem waar hij zijn inkopen in registreert. DOR is daar eenvoudig digitaal aan te koppelen. Als je dat doet, levert de registratie je geen extra werk op.”
Dat brengt hem direct bij de vraag over de bewaartijd: “Autodemontagebedrijven in gemeenten met een DOL hebben in de regel die DOR-registratie gekoppeld aan hun administratief systeem. Dat betekent dat zij die bewaartermijn al hebben genomen voor ze het onderdeel te koop aanbieden. Het autobedrijf kan het dan direct monteren en de auto weer meegeven aan de klant.”
Doel van de bewaartermijn
Overigens is die bewaartermijn niet in alle gemeenten drie dagen: “Nee, vaak is het langer. In Hilversum is het 14 dagen. In het voorstel voor de landelijke wetgeving staat vijf dagen. DOR is gekoppeld aan het politieregister, waarin de aangiftes van gestolen goederen staan. Die bewaartermijn geeft de opsporingsambtenaren de tijd om in actie te komen bij een match tussen DOR en politieregister.”
Helpt het?
De zelfstandig diagnosetechnicus begrijpt nu hoe het zit. Toch is hij sceptisch over DOL en DOR. De reden: “Is een koplamp, een module een carrosseriedeel of zo’n ander diefstalgevoelig-gebruikt-onderdeel terug te herleiden tot een gestolen auto? Volgens mij niet?” Tom Lavalaye denkt hier anders over. Diverse onderdelen zijn volgens hem wel degelijk te herleiden.
Je schade vergoed
Naast dit soort bedenkingen vraagt Tom Lavalaye aandacht voor de voordelen: “Registreer je in DOR en mocht je dan toch een keer een gestolen deel hebben ingekocht, dan krijg je hulp van SODA. De ServiceOrganisatie Directe Aansprakelijkstelling helpt je om de directe en indirecte schade te verhalen op de heler". Ook stelt Tom dat de bonafide handelaar nimmer kan opboksen tegen een malafide handelaar die ‘goedkoop’ een schadeauto repareert met gestolen onderdelen en je wil als autobranche toch niet meewerken aan deze malafide handel in gestolen auto-onderdelen.
