artikel
Lassen en starthulp: piekspanningen funest voor auto-elektronica (2005-03)
Zoals bekend kunnen piekspanningen de elektronica van een auto beschadigen. Bij het lassen aan een auto gebruiken we daarom altijd een overspanningsbeveiliging die we ‘over de accu’ monteren. Is dit voldoende? Ik heb zelfs gehoord dat het loskoppelen van een accu de stuurapparaten kan beschadigen. Biedt een overspanningsbeveiliging op de klemmen hier bescherming tegen? En welke adviezen geeft u bij gebruik van een oud type startbooster? Niemand zit immers te wachten op kostbare elektronicaschade.
We legden ons technisch oor te luister bij de elektronicaspecialisten van Electude. Zolang een (geladen) accu is aangesloten op het boordnet is het niet eenvoudig om even snel de spanning te verhogen. De accu probeert immers via zijn lage inwendige weerstand de spanning constant te houden. Eventuele piekspanningen afkomstig van bijvoorbeeld lassen aan de auto worden geabsorbeerd door de accu. Het is zelfs ‘gevaarlijker’ om de accu los te nemen tijdens het lassen. Er is dan geen sprake meer van absorptie door de accu en zo kunnen de piekspanningen hoger oplopen. Overspanningsbeveiligingen bieden bescherming voor het geval de accu meer of minder ontladen is.
En dan de starthulp en startbooster. Direct na het starten levert de dynamo een maximale laadstroom om de lading van de accu weer zo snel mogelijk aan te vullen. Nu wordt een starthulp meestal verleend als de accu ontladen is. Een vervelende eigenschap van een ontladen accu is de dan hoge inwendige weerstand. Hierdoor kan deze accu geen grote laadstroom opnemen. Als de ontladen accu na het aanslaan de laadstroom niet opneemt, dan gaat het grootste deel van de laadstroom naar de starthulpaccu.
Tot zover is er geen probleem. Maar als vervolgens de starthulp wordt losgenomen dan begint de ellende. De door de dynamo geleverde stroom valt hierdoor (bijvoorbeeld) terug van 80 naar 20 ampère. Deze grote stroomverandering in de windingen van de dynamo veroorzaken een enorme wisseling van het magnetisch veld in de dynamo. Dit levert weer een fikse piekspanning op in dezelfde spoelen. Door het formaat van deze spoelen zit er veel energie in deze piekspanning. Deze piekspanning kan waarden van 70 Volt en meer bereiken. Het is deze piekspanning die de voedingcircuits in menig computer kan vernielen.
Deze spanningspiek kan worden bestreden met een overspanningsbeveiliging maar ook de ‘ANWB Wegenwacht truc’ biedt soelaas. Schakel zo veel mogelijk gebruikers in voordat de starthulp wordt losgenomen. Alle laadstroom wordt zo door de auto benut zodat er geen grote stroomverandering kan zijn als de starthulp wordt losgenomen.
