Onbekend maakt onbemind, zo is het ook met de EV in de werkplaats. “Monteurs zijn vaak huiverig voor elektrische voertuigen omdat ze de technologie niet kennen. Toch valt het wel mee, eigenlijk is de techniek eenvoudiger. Een elektromotor heeft veel minder bewegende onderdelen. Een motor heeft een stator met drie draden en een rotor”, zegt Danny.
Hij benadrukt dat de EV in de werkplaats ook kansen oplevert: “Een defecte 12V batterij – 16V bij Tesla – kan schade veroorzaken aan de omvormer en het HV-relais in het HV-batterijpakket. Die moet je dus controleren. Die batterijpakketten en omvormers zijn soms luchtgekoeld. Die lucht wordt gefilterd. Filters raken verstopt. Controleren en tijdig vervangen dus, anders loopt de koeling gevaar”, stelt Danny.
Let op bij vloeistofgekoelde HV-systemen
Nu zijn er ook veel auto’s met vloeistofgekoelde HV-systemen. Die hebben een eigen koelsysteem met speciale koelvloeistof. Maar mag je die bijvullen als het niveau laag is? “Niet zomaar”, vertelt Danny, “want je moet eerst nagaan waar die verdwenen vloeistof is gebleven. Water en batterijen gaan niet goed samen, lekkage kan desastreuze gevolgen hebben. Dus eerst het lek vinden en verhelpen, dan pas bijvullen.”
Remmen vragen meer aandacht
De focus verschuift bij een EV in de werkplaats. Zo vragen sommige onderdelen zelfs meer aandacht dan bij een 'gewone' auto. “Elektrische auto’s remmen vaak op hun elektromotoren. De gewone remmen worden minder gebruikt en kunnen daardoor vast gaan zitten. Je moet ze dus regelmatig op corrosie controleren en de bewegende delen smeren. Ze vergen dus meer onderhoud, niet minder”, stelt Danny,
Daarnaast wijst hij op de terugkeer van de trommelrem. “Juist voor EV’s heeft die voordelen, omdat een trommelrem minder corrosiegevoelig is en omdat het remstof in de trommel blijft.” Naast de conventionele taken vragen ook de HV-onderdelen aandacht. “Hoge spanningen zijn gevaarlijk, het is dus superbelangrijk dat je de oranje HV-leidingen controleert op beschadigingen. Ook deuken in het batterijpakket kunnen problemen opleveren, een scheur in de behuizing is sowieso een probleem waarvoor je actie moet ondernemen.”
Koeling van het batterijpakket
EV’s hebben geen verbrandingsmotor. Er wordt dus geen overtollige verbrandingswarmte afgevoerd, die kan worden gebruikt voor de verwarming van het interieur. Het batterijpakket produceert daarvoor tijdens het rijden ook te weinig warmte. Tijdens het laden komt er echter wel veel warmte vrij, zodat het batterijpakket moet worden gekoeld. “Batterijen houden van dezelfde temperaturen als mensen. Bij hybrides lag het batterijpakket dan ook meestal in de auto. De bestuurder zorgt zelf wel voor een goede temperatuur”, legt Danny uit.
Batterijen worden echter steeds groter. Vanwege de ruimte en het zwaartepunt worden ze nu vaak onder de auto geplaatst. Daar staan ze bloot aan heel hoge en heel lage temperaturen. Ze moeten dus gekoeld en verwarmd worden. Verwarmen met een elektrische verwarming is geen goed idee, dat kost veel energie uit je batterijen en verkort de range dus drastisch. Een warmtepomp heeft dat nadeel niet. Die ‘verplaatst’ warmte en heeft daardoor een rendement van 300 procent.
De meeste EV’s worden dus gekoeld en verwarmd door een warmtepompsysteem, zowel het interieur als het batterijpakket: “Het is daarom ook geen goed idee om door te rijden met een defecte airco. Dat is niet alleen een kwestie van comfort, het kan ook tot defecte batterijen leiden.”
Meer koelmiddel
Een warmtepomp is in feite een airco die andersom kan werken. Hij heeft daarvoor een condensor in het dashboard, naast de verdamper voor de aircowerking. De draairichting van de pomp blijft echter gelijk, de stroomrichting van het koudemiddel wordt met een groot aantal kleppen geregeld.
“Er zijn meer leidingen en een extra radiateur, dus gaat er ook meer koelmiddel in, vaak wel 1000 gram. Het probleem is dat kleppen open en dicht kunnen staan'', zegt Danny. "Bij sommige merken staan ze in rust open en kun je het systeem zo leeghalen en vullen. Bij andere moet je zelf alle kleppen openzetten, via een scantool, door hem op contact te zetten, door een stekker los te trekken of via een speciale procedure. Dat moet je dus opzoeken. Doe je dat niet, dan haal je het systeem niet helemaal leeg en probeer je daarna 1000 gram koelmiddel in een kleine leiding te pompen. Daar kan het systeem niet tegen. Je kunt in je scantool overigens zien of je het goed doet: er zijn veel druksensoren, als een bepaalde druksensor nog druk heeft en de rest niet, staat er ergens nog een klep dicht. Of er is er een defect.”
Warmtepompsysteem heeft meerdere werkmodi
Het warmtepompsysteem in de auto heeft een aantal werkmodi. “De condensor in het interieur is klein, daarom werkt de verdamper in het interieur bij verwarmen ook als condensor. Bij het koelen werkt hij als verdamper en wordt de luchtstroom door de verwarmingscondensor afgesloten. Hij wordt dus wel warm, de warmte komt het interieur niet in. De radiateur voorin de auto wordt bij aircowerking als condensor gebruikt, bij verwarmen als verdamper. Dan wordt hij koud en dat kan een probleem zijn, want dan zou hij kunnen bevriezen door water uit de buitenlucht", zegt Danny.
Daarom wordt het systeem als het koud is via een warmtewisselaar op het koelsysteem van het HV-systeem aangesloten. "Dat genereert genoeg energie om het koelmiddel te verdampen. Is dat nog niet genoeg, dan springt de PTC-heater van het Battery Heating System bij. Dat is het laatste redmiddel, want dat kost actieradius. Het systeem kiest altijd de meest efficiënte manier”, stelt Danny. “Dat betekent echter dat er vier mogelijke modi zijn waarop de warmtepomp koelt: Air, Coolant, Coolant plus Air, Coolant plus PTC. Voor de diagnose is het belangrijk dat je weet welke modus actief is, om te weten waar je welke temperaturen en drukken mag verwachten.”
Werkplaats van de toekomst
Kortom, een EV in de werkplaats kan een uitdaging zijn, maar het biedt ook kansen. Benieuwd hoe jouw werkplaats er in de toekomst uit zou kunnen zien, met een deel hybride en EV, of zelfs met alleen maar EV's? OOMT, het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds Motorvoertuigenbedrijf en Tweewielerbedrijf, ontwikkelde een Virtual Reality-bril waarmee je binnenstapt in het autobedrijf van de toekomst. Daar kun je als autobedrijf gratis gebruik van maken.
