Eerst de vraag van lezer Robert Ernst. “Onlangs heb ik weer eens gesnuffeld in mijn oude AMT van januari 2017”, schrijft hij. Dat snuffelen deed hij in het artikel over de presentatie die Asim Saglam van Autodiagnose.eu hield voor de ATC in Zwolle. Ernst: “In het artikel staat uitleg over het meten van een draadbeschadiging. Maar al eens eerder is in jullie blad uitleg gegeven over het toepassen van de V4-meting. Mijn vraag is nu: waarom in dit geval de V4-meting niet wordt toegepast? Zo’n draadbeschadiging vind ik nu echt een schoolvoorbeeld om een V4-meting toe te passen.”

Even de kennis van de V4-meting opfrissen. Links meting V1, rechts meting V2. De batterijspanning is 12 V, die over de verbruiker 11.

Waar wordt vermogen opgenomen?

In AMT 6 van 2016 bespraken we de V4-meting inderdaad uitvoerig. In het kort komt het erop neer dat je met een V4-meting vaststelt waar in een stroomkring het vermogen wordt opgenomen. Dat doe je door met ingeschakelde stroomkring op vier plaatsen de belaste spanning te meten. V1 is de spanning over de spanningsbron (stel 12 V), V2 is de spanning over de belasting (stel 11 V), V3 meet je over de pluskabel (stel 0,1 V) en V4 over de massakabel (stel 0,9 V).

Links meting V3, rechts meting V4. De spanning over de massakabel is 0,9 V.

Verhouding tussen weerstanden

De meting maakt duidelijk dat de massakabel meer vermogen opneemt dan je zou verwachten. Blijkbaar heeft hij een wat verhoogde weerstand. Toch wordt het overgrote deel van het vermogen nog opgenomen door de verbruiker. Dit hoeft dus niet tot een storing te leiden. Dat wordt anders als op die plaats een veel zwaardere verbruiker zit. Die neemt immers meer vermogen op omdat hij een lagere weerstand heeft. De overgangsweerstand in de massakabel neemt dan een veel groter deel van het totale vermogen op, waardoor de spanning over de verbruiker veel verder zakt dan naar 11 V. In het artikel in AMT 6 van 2016 rekenen we dat precies voor.

Belast meten

Nu naar de presentatie bij ATC Zwolle. Asim Saglam van Diagnose.eu vermoedt dat hij met een beschadigde draad te maken heeft. En voor de duidelijkheid, de draad is niet door, de beschadiging zorgt alleen lokaal voor een verhoogde weerstand. Saglam maakt duidelijk dat je die verhoogde weerstand niet vindt als je de Ohm-meter gebruikt: “Die stuurt een heel klein stroompje door de draad. Dan vind je gewoon 0 Ω. Daarom zetten we een belasting, bijvoorbeeld een lampje op de verdachte draad. Die nul-komma-weinig ohm van de beschadiging stelt ten opzichte van de ook kleine weerstand van het lampje ineens wel wat voor. Daardoor gaat de beschadiging een groot deel van het vermogen opnemen en gaat het lampje zwak branden.”

Tijdens zijn presentatie bij ATC Zwolle besprak diagnosespecialist het meten aan een beschadigde draad.

U = I x R

Of aan de hand van U = I x R: in die belaste stroomkring blijft de R van de beschadiging klein, maar is er een veel grotere I, en daarom ook een serieuze spanningsval U.

Vergelijkbare meting

Als je er over nadenkt, doet Saglam hier niet veel anders dan meting V3 of V4 van een V4-meting. Hij verdenkt een kabel en niet de bron of de belasting. (Dus V1 en V2 hoeven niet meer.) En door een lampje te gebruiken creëert hij een belaste teststroomkring. Is de draad in meer delen op te delen dan kan hij met deze meetwijze ook bepalen in welk deel de verhoogde weerstand zit.

Zeker het af!

Het lampje past hij aan op de stroomsterkte: “Neem een 5 W-lampje voor een signaaldraad. Kies een 55 W-lampje voor een aansturingsdraad én zeker het af. Bij een sluiting naar massa hoef je anders niet meer te twijfelen of je de kabelboom moet vervangen, dan brandt ‘ie gewoon af. Bij een 55 W-lampje gebruik ik een 7,5 A-zekering.”

Een draadbeschadiging zit soms goed verstopt. Een belaste spanningsvalmeting biedt uitkomst.

Conclusie

Kortom, eigenlijk doet Saglam hier een meting die overeenkomt met een deel van de V4-meting. Bij beide metingen wordt de spanningsval gemeten met een ingeschakelde belasting.