Onze oproep van twee weken terug leverde een rijke oogst op: uitvoerige reacties van 154 respondenten. Van die 154 zijn er 151 zelf APK-keurmeester. De andere drie zijn een ANWB Wegenwacht en twee voormalig APK-keurmeesters. Kortom, ook hun reacties zijn waardevol.

Aanleiding voor de oproep was de e-mail die we kregen van Keurmeester Harry Goudsbloem. Hij pleit voor de afschaffing van het tweejaarlijkse examen voor de verlenging van de keuringsbevoegdheid. “Ik denk dat iedere keurmeester daarvoor is!”, schreef hij. Heeft hij gelijk?

Tweederde wil er vanaf

Niet iedere, wel een meerderheid, leren we uit de resultaten van onze (niet representatieve) enquête. Die leverde 105 voorstanders van ‘afschaffen’ op en 49 tegenstanders.
Oké, grofweg tweederde van de keurmeesters is het met Goudsbloem eens. En op de vraag of ze iets aan het examen zouden willen veranderen zeiden ook nog eens 34 van de 49 tegenstanders van afschaffen: “Ja”. Daarmee blijft er een groepje van 15 keurmeesters, zo’n 10 %, dat het examen zo goed vind dat er helemaal niets hoeft te veranderen. Ok, Goudsbloem heeft misschien ietsje overdreven, maar als hij zegt dat keurmeesters ontevreden zijn over het examen, heeft hij beslist een punt.

Wat is er mis?

Mooi, zo’n constatering, maar wat is er dan precies mis met het examen? De antwoorden van onze respondenten op de vraag: “Wat vind je niet goed aan het APK-bevoegdheidsexamen?”, geven daar een beeld van. Uit die antwoorden hebben we de argumenten gedestilleerd. Let op: sommige respondenten gebruikten meer dan één argument. Dit is het resultaat:

	Wat vind je niet goed aan het APK-bevoegdheidsexamen?	# keer genoemd	Percentage
1	Je leert niets van het examen	49	32 %
2	Het examen geeft stress	41	27 %
3	De examenmethode is niet goed	28	18 %
4	Het vraagt teveel aan reizen, tijd en kosten	16	10 %
5	Het examen is overbodig	8	5 %

De kritiek van APK-keurmeesters op het examen bevoegdheidsverlenging telt deze vijf argumenten. Sommige keurmeesters noemden meer dan één argument, anderen waren wel kritisch maar noemden geen argument en er is een groep die het examen goed vindt zoals het is.

[intermezzo:1]

Je leert niets van het examen

Het meest genoemde kritiekpunt is dat je niets leert van het examen. “Je krijgt niet te horen wat je fout gedaan hebt bij het praktijkgedeelte”, zeggen tal van keurmeesters. “Zo leer je niet van je fouten. Er is geen bespreking achteraf”, zegt werkplaatschef Kees-Jan van Autobedrijf Oostpolder.

[intermezzo:2]

Keurmeesters die het ‘leer’-argument noemen, pleiten vaak voor een verplichte scholingsdag in plaats van een examen. En dat er dan een paar ongemotiveerde keurmeesters rondlopen op zo’n dag… “Ja diegenen die er bewust met de pet naar gooien, haal je er ook met een examen niet uit”, zegt Hans van Hoof (Autobedrijf van Hoof). “Geloof me, ik ken ze, ze zijn er nog trots op ook.”

Ralph Coumou van RJC-Autotechniek legt concreet uit hoe het beter zou kunnen: “Het examen naar eens in de vijf jaar (we zijn nog niet seniel), de intensiteit van de steekproeven opschroeven en één dag bijscholing per jaar.”

[intermezzo:3]

Het examen geeft stress

Stress is het op één na meest genoemde argument. Koos van Vossen (Autobedrijf van Vossen) legt goed uit waar die stress vandaan komt: “Het idee te moeten presteren omdat je anders je diploma kwijtraakt, en je verdiensten door de APK.” Ook het gros van de keurmeesters die ‘stress’ als argument noemt pleit voor verplichte scholing in plaats van een examen. Als een van de weinigen wil Van Vossen wel een examen, maar dan op een ander moment: “Zo’n verplicht examen zou gekoppeld moeten zijn aan een grove fout bij een steekproefcontrole.”

Overigens zorgen niet alleen zware gevolgen, als het niet meer mogen keuren, voor stress: “Ik ben inmiddels de 60 gepasseerd”, zegt Willem van Randeraad van Steenbergen Transport, “En dan wil je niet afgaan tegenover de jonkies in de werkplaats.”

[intermezzo:4]

De examenmethode is niet goed

“Het examen heeft weinig te maken met het uitvoeren van een APK-keuring. Het gaat over begrijpend lezen en een kunstje opvoeren”, zegt Leen, van LeenAPK. Daarmee drukt hij uit wat ook veel andere keurmeesters zeggen die kritiek hebben op de methode van examinering: “Veel fouten worden gemaakt door verkeerd lezen”, zegt bijvoorbeeld ook Paul Smulders van Autobedrijf de Twee.

Ook de keurmeesters die dit kritiekpunt aanvoeren zien meer in verplichte training dan in een examen. “In plaats van eens in per twee jaar examen, ieder jaar één dag een opfriscursus zodat je bijblijft en tips krijgt over verstopte problemen bij sommige autotypes”, Antonio Amato van Amato Autoservice. “Ook belangrijk is dat je met collega’s kunt praten en overleggen.”

[intermezzo:5]

Het vraagt teveel aan reizen tijd en kosten

Keurmeesters die dit argument noemen, ergeren zich aan de tijd die het examen hen kost. “Als zzp-er kost het minimaal een halve dag”, zegt Jeroen Gerritsen. En op de dag zelf kan het allemaal veel efficiënter vindt de eigenaar van Garage Gerritsen: “Het lange wachten op zo’n examen, je zit de helft van de tijd in de kantine…”

Vanwege die kosten pleiten veel keurmeesters voor online trainingen en of een online examen. Michiel Okkema van Scania Rijnsma ziet een andere oplossing: “Meer examenlocaties en maar eens in de vijf jaar examen bevoegdheidsverlenging.

[intermezzo:6]

Het examen is overbodig

“We krijgen toch al steekproeven”, zegt Michael Lips van het gelijknamige autobedrijf, en met hem tal van andere keurmeesters. John van Riemsdijk van John’s Car Service vindt dat de resultaten van die steekproeven aanleiding zouden kunnen zijn voor een examen: “Meer dan tien strafpunten in een jaar, dan herexamen doen.”

Geen examen bevoegdheidsverlenging meer, goed idee?

Ook aandacht voor de 49

Als gezegd is er niet alleen kritiek op het examen. “Ik vind het juist goed dat je elke twee jaar examen moet doen”, zegt ook Rob Braaksma van Autobedrijf Budel. “Wij doen elke keer van te voren een training bij PSB dan sta je versteld wat je toch weer bijleert omdat er zo veel verandert. APK-keurmeester is een echt vak, dat moet je wel serieus nemen.”

Gert Druyff van Broekhuis Barneveld deelt die mening: “Hoe lastig je het ook vindt, als je het niveau van de APK hoog wilt houden, dan heb je een examen nodig. Daar laat je zien dat je bijblijft met het opzoeken en toepassen van de regels. Dus denk ik dat het examen heel goed voor het niveau is.”

En ook Jarno Vaartjes (Autoservice Vaartjes) vindt dat je er wel degelijk van leert: “Er zijn altijd weer punten die blijven hangen. Dat maakt het in het dagelijks werk weer een stuk makkelijker na een examen.”

’s Morgens trainen, ’s middags examen

Martin Kloeze van Garagebedrijf Kloeze leert wel van het examen: “Ik doe mijn bevoegdheidsexamen altijd in combinatie met een dagtraining bij Innovam. De recente wijzigingen worden daar even goed benoemd, net als de dingen waar je goed op moet letten tijdens het examen. Dat zijn vooral de data die bij de wijzigingen horen. En dan ‘s middags het examen. Dankzij dat examen weet je of je kennis van de regelgeving voldoende is.”

Kas van Kalfsbeek BMW doet het precies zo: “De laatste jaren doe ik in de ochtend voor het examen de opfriscursus. Als je daar oplet, ben je gelijk weer op de hoogte van de veranderingen in de regelgeving.”

En de stress?

Net als veel van zijn collega’s ervaart ook Jan van Dalen van Garage van Dalen spanning voor het examen: “Toch even de stress dat je misschien zakt. Maar misschien is dat wel gezonde stress”, vindt hij.

[intermezzo:7]

Zo denkt Frank van Keijsteren (CarXpert Van Keijsteren) er ook over: “De druk van het examen zorgt er voor dat je je beter voorbereid en dat ongemotiveerde keurmeesters hun bevoegdheid verliezen. De verlenging is veel makkelijker dan het examen. Dus het moet voor iedereen haalbaar zijn.”

Niet overbodig

Het examen is overbodig, we hebben toch al de steekproeven, redeneren veel keurmeesters. De keurmeesters die het examen willen behouden zijn het daar niet mee eens. “Dan zijn er keurmeesters die als ze hoog zitten in het puntensysteem, alleen nog jonge auto’s gaan afmelden. Of ze gaan auto’s met kleine gebreken afkeuren en afmelden”, zegt Kees van Rooijen (APK-keurmeester van IBKI).

[intermezzo:8]

Ook Jaap Eindhoven van het gelijknamige autobedrijf vindt dat examen en steekproeven elkaar aanvullen, maar hij vindt dat er een beloning zou moeten zijn voor goede keurmeesters: “Als je goed scoort op het examen (8+) en ook zeer goed scoort in de steekproeven zou de termijn waarop je examen moet doe verlengd moeten worden tot maximaal vijf jaar.”

Conclusies

Dan wordt het tijd om conclusies te trekken. Het meest genoemde kritiekpunt is dat je niets leert van het examen. Vaak wordt erbij gezegd dat een verplichte scholingsdag beter zou werken. Aan de andere kant zijn er tal van keurmeesters die dat probleem oplossen door de ochtend voor het examen op training te gaan.

Wel is duidelijk dat keurmeesters meer van het examen zouden leren als ook de gemaakte fouten in het praktijkgedeelte achteraf besproken zouden worden.

Over de examenmethode kan je discussiëren. Is het examen te veel begrijpend lezen? Of moet je als APK-keurmeester ook goed kunnen lezen om de regels correct toe te juist kunnen passen?

Dat geldt net zo voor de kosten. Natuurlijk, iedere euro die je uitgeeft aan een examen is er een. Aan de andere kant is de APK een belangrijke bron van inkomsten. Dat je daar af en toe in moet investeren is niet zo gek. Die euro’s moeten dan natuurlijk wel zo efficiënt mogelijk besteed worden. Dus als keurmeesters klagen over onnodig lange wachttijden is er alle reden het proces kritisch tegen het licht te houden.

Om reiskosten te vermijden, pleiten veel keurmeesters voor een online examen. Natuurlijk, daar zitten haken en ogen aan. Maar er is ook een ander uiterste: “Het was natuurlijk idioot om examenlocaties te sluiten”, herinnert ex-keurmeester Willem Detz zich.

Hoe ontstaat stress?

Daarmee blijft er één belangrijk argument over: stress. Als de kans groot is dat je in de nabije toekomst iets heel vervelends gaat overkomen, dan geeft dat stress. Oké, iets heel vervelends en grote kans. Laten we die twee aspecten eens onderzoeken. Eerst de kans op de vervelende gebeurtenis.

[intermezzo:9]

Van de 153 (ex)keurmeesters gaven er 17 aan ooit een keer gezakt te zijn voor het examen bevoegdheidsverlenging. Een enkeling meer dan één keer. We hebben onze respondenten ook gevraagd sinds wanneer ze APK-keurmeester zijn. Gemiddeld haalden ze in 1995 het diploma. Al met al is het dus voor de hele groep van 153 keurmeesters in 25 jaar een keer of 20 misgegaan. Als ze ieder 12 keer examen hebben gedaan, gaat het om 153 maal 12 is 1836 examens. Daarmee is het slagingspercentage onder onze respondenten 99 %.

Hoe zwaar zijn de consequenties?

Dat klinkt als veel. Maar, als gezegd, het gaat niet om kans alleen, ook een examen met een torenhoog slagingspercentage kan voor stress zorgen. Als de consequenties maar zwaar genoeg zijn. Zijn ze dat? We vroegen het de keurmeesters die ooit zakten.

“Ik was ziek en ben toch gegaan”, zegt Jan Mulder van Auto Mulder. Dus moest hij opnieuw examen doen: “Dat kost extra geld en tijd.” Dat gold ook voor zelfstandig garagehouder Peter Janssen: “Niet goed opgelet bij het examen. Dat kostte me een extra dag dat mijn bedrijf gesloten was.”

Voor Marco van den Bor was de eerste verlenging van zijn keuringsbevoegdheid echt vervelend: “Het onderwerp roest nekte me en het transportbedrijf waar ik voor werkte moest ergens anders gaan keuren.”

[intermezzo:10]

Frank, van CarXpert van Keijsteren kon dat voor zijn: “Ik kreeg de avond voor het examen slecht nieuws. Daardoor kon ik me niet meer concentreren op de toets. Maar ik had me op tijd aangemeld en kon nog voor de uiterste datum opnieuw op examen. Er waren voor mij dus geen consequenties.”

Ilhami Yildrim maakte 15 jaar geleden net een leesfoutje teveel. Ook hij deed ruim van te voren examen, zodat hij nog voor het einde van zijn bevoegdheid kon herkansen. Daardoor gingen de APK’s bij Autobedrijf Yildrim ononderbroken door.

Meteen herkansen?

Kortom, voor wie op tijd examen doet, zijn de consequenties van zakken beperkt. Hoewel, er was een tijd dat ze toch echt nog kleiner waren. Roy Brand van Auto Van Poppelen scoorde tijdens zijn examen in het jaar 2000 onvoldoendes voor remmen en roest: “Toen kon je nog direct na je examen per onderdeel herkansen. Je moest dan vier vragen opnieuw maken waarvan 75% goed moest zijn. Voor mij waren er dus geen consequenties. Tegenwoordig ben je met één onderdeel onvoldoende direct gezakt.”

Kortere wachttijd

Daar hoeven we misschien niet naar terug, maar als de wachttijd voor het examen korter zou zijn, zoals onder meer ex-keurmeester Detz bepleit, dan zou zakken de kans op een tijdje niet keuren toch alweer verkleinen.

Overigens is die kans op dit moment sowieso klein. Op dit moment zijn er vanwege de coronamaatregelen geen examens. Keurmeesters voor wie de bevoegdheid als gevolg van die maatregelen verloopt, krijgen vier maanden verlenging.