Een scope is eigenlijk een multimeter, waarmee je een spanning in de tijd kunt volgen: het is het laatste stukje van de diagnosepuzzel. De enige AMT-reageerder die nog ‘scopeloos’ is, is motorfietsspecialist Debeuckelaere (DJP Service). Hij zegt echter steeds vaker te merken dat die ook bij motorfietsen heel nuttig zou zijn. Die scope gaat hij nog wel aanschaffen.

Jan van der Steen gebruikt deze Pico vierkanaalsscope. Het belangrijkste is volgens hem de scope goed instellen. Jan wil graag een cursus voor gevorderden volgen.

Proberen is leren

Diagnosestellen met de scope is niet een kwestie van aansluiten en meten maar. Je moet weten wát je moet meten, je moet signalen kunnen analyseren en vervolgens de juiste conclusies trekken. De geoefende technicus weet hoe dat moet: meten, weten wat voor signaalvorm je kunt verwachten en je haalt de afwijkingen er haarfijn uit. Zo vind je de storingsoorzaak.

De oplossing valt of staat met de kennis die je hebt en de conclusies die je trekt naar aanleiding van het scopebeeld. Dat vraagt best veel, dus hoe pak je dat aan? Volg trainingen waar je kunt meten en waar de metingen besproken worden.

Scopetraining neemt angst weg

Voor Michel Schmets (Bleijlevens Motoren Revisie) is zijn opleiding MTS Elektronica een mooie basis voor zijn technische kennis. Daarnaast heeft hij veel van EuroTech Center en AMT Diagnose Boot Camp geleerd. “Maar het is een kwestie van gewoon doen.

Als je een manier kunt vinden om bepaalde informatie, zoals druk, temperatuur, trillingen, ampèrage, enzovoorts, om te zetten naar een voltage, dan kun je dat zichtbaar maken en weergeven ten opzichte van andere signalen.”

Veel AMT-lezers hebben de GMTO-scopetraining gedaan. Net als Rikus Rijnberg (Autobedrijf Rijnberg): “Het gaat niet alleen om waardes meten, maar vooral om het beoordelen van het signaalbeeld.”

Deze beelden zijn van Nico van der Laan, die geconfronteerd werd met een storing in de parkeerrem van een Opel Meriva-B.

Verbeter je vaardigheden

Nico van der Laan (E.M. van der Laan & Zn.) schrijft dat hij de scope wel wat vaker zou willen gebruiken, maar soms achterwege laat, omdat de aansluitingen bijna niet bereikbaar zijn of er te weinig informatie te vinden is. Het ontbreekt sommigen aan kennis en kunde, maar daar is best een oplossing voor.

Marco van der Vlugt (Autoservice Someren): “Je kunt je alleen ontwikkelen door ermee bezig te zijn en cursussen te volgen. En je moet er een uitdaging in zien, dan ga je het vanzelf leuk vinden.” Een scopetraining volgen bij aanschaf van de scope neemt een hoop angst weg.

“De storing zit in de parkeerremschakelaar en de spikes die je ziet moeten er dus blijkbaar in zitten, anders herkent de ECU de schakelaar niet”, aldus Nico van der Laan.

Gewoon doen!

Bijna alle AMT-lezers vinden dat je de scope vaker zou moeten gebruiken, want door doen leer je de functies en de bediening en krijgen signalen betekenis. Het opdoen van diagnosevaardigheden is vooral een kwestie van oefenen. Michel Schmets adviseert om er nog meer over te lezen en meer met de scope ‘te spelen’, ook wanneer het gebruik van de tool niet echt nodig is.

“Sla signalen op zodat je ze later nog eens kunt bekijken en overleg met collega’s. Pak regelmatig de scope en meet. Niet alleen bij de probleemauto’s maar ook bij kleine storingen. Zo raak je er bedreven mee en los je problemen sneller op.”

Hoe vaak gebruik je een scope?

De één pakt de scope er niet vaker dan eens per week bij, de ander meerdere keren per dag. Michel Schmets schat dat hij de scope bij zestig procent van de diagnoses gebruikt. Hij wil naar tachtig procent door bijvoorbeeld mechanische compressiemetingen ook digitaal uit te voeren.

AMT-lezers gebruiken de scope niet alleen voor hele specifieke klussen, ook voor basale zaken, zoals Jan van der Steen (Garage VDS) doet. “Meestal gewoon om batterij, starter en dynamo te testen. Ook fijn om de synchronisatie van de kruk- en nokkenas te testen.”

De kennis zakt snel weg

Waarom gebruiken we de scope niet altijd? Marco van der Vlugt: “Struikelblok is de tijd. De klant wil een storing opgelost hebben, alleen er staat nog meer werk gepland voor die dag.” Hier komt ervaring om de hoek kijken, want wie vaker met de scope werkt, wordt handiger in het gebruik. Het leren kost echter wel tijd.

Rikus Rijnberg gebruikt de tool weinig. “Jammer, want daardoor zakt de kennis ook weg.” Paul van den Acker (VDA Autoservice) heeft dat ook ervaren. “Sinds de training gebruik ik de scope zoveel mogelijk. Daarmee meet je veel sneller dan met een tester en zie je sneller wanneer een signaal hapert of uitvalt.”

Begrijp je de signalen?

We weten hoe waardevol de scope is, maar het is ook een complex meetapparaat. Aansluiten is één, de signalen begrijpen is twee. Als je er niet uitkomt, wat is dan de voornaamste oorzaak? Michel Schmets: “Gebrek aan referentiedata. In veel gevallen kan ik met het signaal redelijk veel. Interpreteren van een combinatie van datastromen is dan vaak de oplossing. Maar soms heb je een case waar je niet uit komt zonder echte gemeten referentiedata.”

Als Nick Vriezen (Auto Vreman) er niet uitkomt, belt hij de GMTO-helpdesk en gaat dan vaak de goede kant op. Marijn van Bunningen maakt vaak genoeg mee dat hij er niet uitkomt. “Dan krijg ik het signaal niet op het beeldscherm en als het toch lukt: wat is de afwijking van het signaal? Het begint al met het aansluiten van de scope: hoe prik ik door de kabel zonder schade te maken? Een brakebox is nooit voorhanden.” Bé Vogel (BNB Auto): “Gebrekkige informatie is meestal de oorzaak; dat je niet beschikt over de juiste schema’s.”

Nico van der Laan kon nergens in de informatie vinden dat de spikes in het beeld horen te zitten, maar dat bleek wel uit de metingen. Met spikes werkte het systeem, zonder niet.

Even iets anders doen

Paul van den Acker komt er altijd uit, alleen duurt het soms wat langer dan verwacht. “De systemen zijn tegenwoordig zo complex dat je snel een verkeerde conclusie trekt. Later kom je er dan achter dat je het anders had moeten aanpakken. Het helpt als je eerst het systeem analyseert, een schema regelt en kennis van het systeem hebt.”

Rikus Rijnberg: “Juist het aansluiten en interpreteren van de beelden is soms best lastig. Gelukkig heb ik een vriend die mij dan kan helpen.” Afstand nemen kan ook helpen. Even wat anders gaan doen, na een tijdje komen er nieuwe ideeën in je op.

Zonder scope kom je er moeilijk achter

Dries Jongejan van Motorcentrum Deventer laat twee scopebeelden zien van een krukaspositiesensor (toerentalsensor) van een Honda NM4 motorfiets.
“Soms sloeg de motor nog eens aan, maar dan sloeg hij ook weer snel af. Er was bij een collega-bedrijf al van alles gedaan en gemeten toen wij de motor binnenkregen. Met een led testlampje en multimeter zag het signaal van de krukaspositiesensor er goed genoeg uit, maar met de scope zie je pas echt het verschil. De sensor is gewoon defect. Een nieuwe erin en lopen maar! Zonder scope kom je hier moeilijk achter…”

Wil jij investeren in een scope?

Nick Vriezen wil wel investeren in een scope en denkt dat het niet veel uitmaakt welk merk hij kiest. “Doordat alles complexer is geworden, is de vraag niet of je een scope nodig hebt, maar wanneer.” Paul van den Acker: “Als je de huidige complexe storingen wil oplossen, dan is een scope noodzakelijk. Je kunt vier kanalen tegelijk meten, inzoomen, tijd en waarde aanpassen om exacte punten van het probleem te bekijken.”

Volgens Paul zijn de scopes van GMTO en Pico de beste. Michel Schmets wil graag investeren in een nieuwe PicoScope met NVH-set om zo trillingen (X-,Y-, Z-as specifiek) zichtbaar te kunnen maken en eventueel assen uit te balanceren onder de auto. Bé Vogel heeft net accessoires aangeschaft: “Een cilinder druktester, daar schijn je lastige storingen mee te kunnen traceren.”

Mooiste gereedschap in de werkplaats

Investeren hoeft voor veel AMT-lezers niet meer, want ze hebben al een scope. Wel schrijven veel technici dat ze graag nog wat in hun kennis over het werken met een scope willen investeren. Rudi Van der Smissen (Autobedrijf Van der Smissen) kan niet meer zonder scope. “Ik werk vanaf eind jaren 80 al met een scope; vooral om ontstekingen van de bobines na te lopen.”

Voor veel techneuten is de scope is het mooiste gereedschap. Samen met de accessoires die te koop zijn, maakt de tool het leven in de werkplaats een stuk aangenamer!