Samen met zijn zoon Ron en hun bedrijf Solar Oil Systems is Hein Aberson de grote stimulator van pure plantaardige olie in Nederland. Om duidelijk te maken waarom, verwijst hij naar het wereldwijde energie- en milieuprobleem: “De behoefte aan energie groeit jaarlijks met 3%. In China en India wonen meer dan twee miljard mensen. Binnen enige tijd rijdt 10% daarvan in een auto. En nu al krimpen de oliereserves jaarlijks met 2% en verandert het klimaat onrustbarend snel. Kortom, we moeten naar alternatieve vormen van energie.

2% biobrandstof
De Europese Unie is het met Aberson eens. Vandaar de richtlijn om in 2005 2% biobrandstof te gebruiken en dat te laten oplopen tot 5,75% in 2010. In 2020 moet zelfs éénvijfde van de energie voor transport in de EU afkomstig zijn uit biobrandstoffen, aardgas en waterstof.

Accijnsvrijstelling
In de landen om ons heen stelt men alles in het werk om die doelstellingen te halen. In Duitsland bijvoorbeeld, geldt een accijnsvrijstelling voor PPO en biodiesel en is op tal van tankstations aardgas verkrijgbaar. In Zweden gaat men nog veel verder. De Zweden streven naar volledige onafhankelijkheid van olie-importen in 2020. Ondertussen doet Nederland het absolute minimum. Met veel tegenzin en royaal te laat stimuleert Nederland nu schoorvoetend het bijmengen van 2% biobrandstof aan de reguliere brandstof.

Voor auto en vee

Met hun bedrijf Solar Oil Systems proberen vader en zoon Aberson daar, zij het op bescheiden schaal, iets aan te doen: “In Duitsland wordt veel koolzaad verbouwd voor biobrandstoffen. Een groot deel daarvan komt beschikbaar als biodiesel op het tankstation, maar een ander deel wordt geperst op zo’n driehonderd decentrale oliemolens. Soms bij de boer zelf. Die verbouwt het koolzaad, perst het koud tot PPO en laat zijn auto en trekker er op rijden. Bovendien gebruikt hij het restprodukt, de koolzaadkoek, als krachtvoer voor zijn vee. Dat PPO-model biedt ook voor Nederland grote voordelen.”

Verschil PPO en biodiesel
Aberson benadrukt dat PPO en biodiesel twee heel verschillende brandstoffen zijn: “Omdat er glycerine in PPO zit heeft het een hoge viscositeit. Daarom moet het in de auto voorverwarmd worden. Dat is bij biodiesel niet nodig. Biodiesel wordt namelijk na persing onder toevoeging van methanol omgeësterd. Daardoor ontstaat een methylester die we biodiesel noemen en komt de glycerine vrij.”

Koolzaadkoek

Tegenover het voordeel van dunvloeibaarheid staan ook nadelen voor biodiesel: “Van een hectare komt gemiddeld 4500 kg koolzaad. Na persing komt daar zo’n 1600 liter PPO en een dikke 2500 kg koolzaadkoek uit. Die koek bevat de vitamines A en E en cholesterolremmers omega 3 en 6, en is heel goed bruikbaar als krachtvoer in de veeteelt. Op die manier brengen we die stoffen in de voedselketen en dat is goed voor ons.” Kies je niet voor PPO maar voor biodiesel dan komen die stoffen veelal niet in de voedselketen terecht.

Projectvrijstelling
De Nederlandse overheid kiest het liefst voor geen van beide, maar gedwongen door Brussel mag nu toch 2% biodiesel accijnsvrij aan de fossiele diesel worden bijgemengd. Solar Oil Systems heeft ondertussen na een jarenlang gevecht met het ministerie van financiën een projectvrijstelling voor 3,5 miljoen liter PPO gekregen. Dat lijkt heel wat, maar om het even in perspectief te zetten: Alle Nederlandse dieselauto’s samen gebruiken ongeveer 6,8 miljard liter dieselolie per jaar.

Energie als sociaal thema

Toch is die 3,5 miljoen liter een begin. Vorig jaar opende minister Veerman een ultramoderne oliemolen in Delfzijl, die zeer zuivere PPO produceert. En inmiddels rijden er 180 trucks en enkele personenauto’s op PPO. De trucks starten op gewone diesel, terwijl de PPO, die uit een aparte tank komt, wordt opgewarmd door de koelvloeistof. Is de PPO dun genoeg, dan schakelt het systeem er op over. De personenauto’s hebben gewoon één tank, maar wel een aangepast motormanagement, dikkere brandstofleidingen en een brandstofverwarmingselement.

Quotum stelt grenzen aan ombouw
Het accijnsvrije quotum laat ombouw van meer voertuigen nauwelijks toe en dat is jammer vindt Aberson: “Energie is een primaire basisbehoefte. Op dit moment is die in handen van een paar grote spelers uit de aardolie-industrie. Dat is jammer. Dat remt de innovatie en het remt de economische ontwikkeling.” Met een reeks voorbeelden maakt hij duidelijk wat hij bedoelt: “Er is onderzoek gaande om het percentage olie uit koolzaad te verhogen. Zelf proberen wij nu PPO op enzymatische wijze net zo dunvloeibaar te maken als diesel. In de VS en België krijgen boeren 1 cent meer voor hun melk als ze hun vee voeren met de eiwitrijke en omega 3- en 6-houdende koolzaadkoek. De universiteit van Groningen heeft ontdekt dat er in de koolzaadkoek een stofje zit waarmee yoghurt veel goedkoper bereid kan worden. Door al die ontwikkelingen krijgt de koolzaadkoek steeds meer waarde. En het is de lokale economie die daarvan profiteert. In Delfzijl zijn de boeren zelf de eigenaren van de oliemolen.”

Rem op innovatie en ontwikkeling

Solar Oil Systems heeft ondertussen aanvragen liggen voor de ombouw van nog eens 2500 voertuigen. Daarom heeft het bedrijf bij het Ministerie van Financiën vrijstelling gevraagd voor nog eens 75 miljoen liter PPO per jaar. De Tweede Kamer ziet daar wel iets in, maar het huidige kabinet niet. “Jammer”, vindt Aberson, “daarmee zet de overheid een rem op innovatie en ontwikkeling. En we moeten ons realiseren dat we al dat onderzoek nu nog kunnen betalen. Als de olie straks 150 dollar per vat kost en ons aardgasspaarpotje is op, waar moeten we het dan nog van doen?”

Overheid
Aberson voegt er nog een aardige overweging aan toe: “Aan het begin van de ontwikkeling van de fossiele brandstoffen, werd daar geen enkele belasting op geheven. Dat kwam pas later. Nu blokkeert onze overheid de komst van alternatieve brandstoffen door ze niet datzelfde recht te geven.”

Erwin den Hoed (Redactie Auto & Motor TECHNIEK)

PPO en Biodiesel Links:
● De Nederlandse PPO Associatie (NPPOA) is een vereniging waarin leden de krachten hebben gebundeld ter stimulering van het gebruik van Pure Plantaardige Olie (PPO) als biobrandstof.

● Senternovem

● GAsvormige en Vloeibare klimaatneutrale Energiedragers (Senternovem)

● Dossier biobrandstoffen (VROM)