Zodra het kwik onder nul zakt, ontstaan er verschillende problemen. Het gaat om: lege accu’s, mayonaise en ijsvorming in de olie, te hoog oliepeil, zuigervreters, lagerschades en nokkenasslijtage. Een indrukwekkende hoeveelheid narigheid die gelukkig in veel gevallen te voorkomen is. Hier volgen een aantal adviezen.

●Accu’s

Als het koud is, loopt de startcapaciteit terug en wordt er bovendien een geringere laadstroom opgenomen. Omdat de verbruikers een hoge stroomsterkte vragen, gaat menig accu door de knieën. Vervang zulke accu’s niet zomaar door nieuwe, maar laad ze eerst op met een moderne elektronische lader. Meet de conditie van de accu aan het begin van de winter door en adviseer de klant zo min mogelijk kortdurende ritten te maken.

●Mayonaise

Het gaat hierbij om een witte drab die een emulsie van water en olie is. Het water in de olie wordt door de verbranding gevormd (ongeveer 1 liter water per liter brandstof) en komt langs de zuigers in het carter terecht. Via het carterventilatiesysteem worden de carterdampen naar het inlaatspruitstuk afgevoerd. Als de motor van binnen kouder blijft dan ongeveer 65°C condenseert het vocht. Op die plaatsen waar het koud blijft, zoals onder kleppendeksels, vormt het condenswater met de olie een emulsie. Zorg ervoor dat deze koude plaatsen warm worden, bijvoorbeeld door het afschermen van de rijwind- of ventilatorkoeling en/of door het gebruik van brandvrij isolatiemateriaal. Bedenk dat mayonaise kan bevriezen, dus moet dat worden voorkomen.

●IJsvorming in de olie

Aansluitend op de mayonaiseproblemen is er het bevriezende water onderin de carterpan. Dat is een extreme vorm van vochtvorming die ernstige motorschade tot gevolg heeft als het ijs de olietoevoer blokkeert. Ga na of er servicebulletins zijn die dit verschijnsel beschrijven. Er wordt dan vaak aangeraden een verwarmde carterventilatie aan te brengen en korte ritten zoveel mogelijk te vermijden.

●Te hoog oliepeil

Als er zoveel condenswater wordt gevormd dat er ijsvorming optreedt onderin het carter, stijgt het oliepeil. Een tweede oorzaak voor een te hoog peil is dat er brandstof (meestal bij benzinemotoren) in de olie terechtkomt. Door de lage temperatuur verdampt de brandstof niet volledig zoals in de zomer wel het geval is. Er kan wel 20% in plaats van de gebruikelijke 2% brandstof in de olie worden opgelost. Kies een kortere olieverversingstermijn, bijvoorbeeld 6000 tot 7500 km of een half jaar, als bekend is dat de auto veel korte ritten maakt en gevoelig is voor olieverdunning.

●Mechanische schades

Er worden nog steeds te ‘dikke’ winteroliën gebruikt. Vooral motoren met een aluminium motorblok zijn gevoelig omdat alle spelingen bij koud weer kleiner zijn dan bij een gietijzeren blok. Let er dus goed op welke (W)inter viscositeit voor de te verwachten temperatuur (tot zeker min 20°C) is voorgeschreven. Een SAE 0W-Y of 5W-Y olie (Y is dan 30 of 40) zorgt ook voor een makkelijker start, zodat de accu en de startmotor minder zwaar worden belast. Een ‘dunne’ olie warmt ook nog sneller op omdat de olie goed circuleert. Bovendien daalt het brandstofverbruik en dat is onder winterse condities mooi meegenomen.

●Zware inzet

In alle instructieboekjes staat dat de motorolie onder bepaalde omstandigheden vaker moet worden ververst. Het gaat om ritten korter dan 15 km en olietemperaturen lager dan 60°C. Motoren in taxi’s en politie-auto’s hebben het extra zwaar omdat ze soms langdurig stationair draaien. Benzinemotoren lopen dan kans op ‘black-sludge’, dieselmotoren op een teveel aan roet in de olie. Wees daarom voorzichtig met het klakkeloos hanteren van lange verversingstermijnen.

Auke Cupédo (Redactie Auto & Motor TECHNIEK)