Door een onveilige keuze van routes veroorzaken de meeste navigatiesystemen meer ongelukken en verkeersslachtoffers. Dat is in het kort de uitslag van het onderzoek door de Stichting Onderzoek Navigatiesystemen.

Het onderzoek werd opgezet om uit te maken of navigatie per mobiele telefoon ook werkt. Ter vergelijking zijn ook enkele toonaangevende draagbare navigatieapparaten getest.

Maar eentje goed

Zo zaten vijf verschillende TomTom-apparaten in de test, naast zeven navigatieprogramma’s voor mobiele telefoons. Eind van het verhaal is dat alleen het gratis programma Nav4All voldeed aan de eisen die de stichting als minimum ziet voor een navigatiesysteem.

Alle anderen, inclusief TomTom, worden gekwalificeerd als ‘onveilig’, al krijgt TomTom nog een compliment voor het overzichtelijk en goed leesbaar beeldscherm. Maar verder is het knudde.

Navigatiesystemen kiezen verkeerde routes omdat ze de ‘orde’ van wegen niet kennen, en aanleiding geven tot zoekgedrag bij snelwegafslagen. Dat leidt tot onveilige situaties, waarin de stichting voldoende reden ziet de overheid te tippen. Zouden deze navigatiesystemen niet verboden moeten worden, en uit de handel genomen?

Rondwegen onbekend

De voornaamste eis die de onderzoeksstichting stelde was dat in de test routes werden gekozen die woonerven meden. Ook doorsteekjes buiten de stad via rustige achteraf-wegen zijn bij de stichting taboe. Routes moeten altijd via de veiligst mogelijke wegen uitgezet worden.

Daar komen we op de ‘wegenorde’. De hoogste orde vormen snelwegen. Bestemd om veel verkeer te verwerken, en het meest veilig ingericht. Via provinciale en lokale wegen zakken we in de orde naar stadsniveau.

Daar zijn rondwegen van de hoogste orde, en woonerven van de laagste. Alleen bedoeld voor bestemmingsverkeer, en met een hoog ongevalsrisico omdat er kinderen op straat spelen. Maar nu blijken navigatiesystemen niet in staat stadsrondwegen te vinden.

Veiligheid voorop

“Dat komt omdat rondwegen in steden niet in officiële geografische gegevens aangeduid worden”, verdedigt TomTom zich. Er is geen officiële ‘wegenorde’ voor steden, die bepaalt wat rondweg, hoofdstraten en bijstraten zijn. En officieel zijn woonerven niet verboden voor doorgaand verkeer.

Wat de stichting eigenlijk wil is dat navigatiesystemen niet meer de kortste route zoeken, maar altijd de breedste, grootste en veiligste wegen. Files ontwijken via secundaire wegen is uit den boze, begrijpt u wel, die wegen zijn niet berekend op zoveel verkeer.

Een beetje als voetnoot komt erbij dat de stichting de aanwijzingen bij snelwegafslagen behoorlijk ontoereikend vindt. Er wordt niet tijdig en duidelijk genoeg getoond en gezegd in welke rijbaan je moet zitten.

Geen ongelijk?

Automobilisten gaan daardoor plotseling van rijbaan wisselen, twijfelen waar ze nu precies moeten afslaan, letten meer op het navigatiesysteem dan op het verkeer rondom hen. Dat verhoogt de onveiligheid, al geeft het nog niet het afzichtelijke etiket ‘kid killer’ wanneer een route via een woonerf wordt berekend.

Een klein beetje heeft de stichting wel gelijk. Navigatiesystemen berekenen de kortste route in afstand of tijd, niet over de grootste en veiligste wegen. Ze gaan ervan uit dat de bestuurder veilig rijdt, keurig niet harder dan 30 op woonerven. Behalve kennelijk het pakket Nav4All, dat niet overal de kortste en snelste weg zocht.

Maar ja, of je dan alle andere navigatoren moet verbieden? Dat gaat ons wat ver. We zijn wel benieuwd of er ooit wettelijke eisen gesteld gaan worden aan de routeberekening van een navigatiesysteem.

Peter Fokker (Redactie Auto & Motor TECHNIEK)