Manmoedig kondigt Peraves Voertuig- en Motorenbouw de spoedige pensionering van de zuigermotor aan. Auto’s, schepen, vliegtuigen, stationaire installaties, alles kan omschakelen op de kogelmotor.

Op de stand van de Technische Universiteit Berlijn, die meewerkte aan de ontwikkeling, laat Peraves zien hoe het wél moet. Nieuwe materialen en bewerkingsmachines hebben de kogelmotor mogelijk gemaakt.

Drie bewegende delen

Terwijl een groot deel van de IAA-exposanten zich het hoofd breekt of we uit milieuoogpunt in auto’s misschien beter helemaal geen verbranding moeten toepassen, brengt de kogelmotor nieuwe hoop.

Hij is compact, licht en bevat maar drie bewegende delen. Geen woord over gemeten emissies aan de uitlaat, maar dit terzijde. Auto’s kunnen kleiner en lichter worden met Peraves’ motor. Bovendien geeft hij weinig geluid en trilling.

Keramische kogels

Hoe werkt deze wonderlijke ronde motor zonder kruk of drijfstang? De drie bewegende delen zijn een as en twee bolsegmenten, met in elk bolsegment een soort schuif. Die schuif werkt als zuiger en gaat… heen en weer.

Op de twee schuiven zitten keramische kogels die door slingerende leibanen in het omhulsel van de motor lopen. Enerzijds doet die leibaan de schuiven openen en sluiten, voor aanzuigen, comprimeren en uitlaten. Anderzijds drukt een verbranding de schuiven open en dwingt ze daarmee vooruit langs de op dat punt net wijder uiteen lopende leibanen.

Belangrijk voor een betrouwbare werking zijn de zeer nauwkeurig gemaakte leibanen, en uiterst slijtvast, wrijvingsarm keramiek voor de kogels die erdoor lopen. Het is mogelijk geworden dankzij de moderne materialen en bewerkingstechnieken van deze tijd.

Viercilindereffect

Roterende inlaten aan weerszijden van de motor laten lucht of een mengsel met brandstof erin toe. Omdat er twee bolsegmenten met schuiven zijn kan er tweemaal per omwenteling van de bol ontstoken worden. Dat wil zeggen vier ontstekingen per twee asomwentelingen, net als bij een klassieke viercilinder.

Blijkbaar is er weinig tijd voor de verbranding, daar die op twee plaatsen met een bougie moet worden aangestoken. Middenin de omtrek van het bolle motorhuis zitten uitlaatpoorten. Wat betreft in- en uitlaat lijkt het dus op een tweetakt zuigermotor.

Kennelijk wordt het motorhuis met water gekoeld op de plaats waar de bougies zitten, dus daar waar de verbranding plaatsvindt.

Probleem of oplossing?

Heel vernuftig bedacht, zonder meer. Wat Peraves bereikt is dat zonder tussenkomst van kruk en drijfstang een heen en weer gaande zuigerbeweging wordt omgezet in het draaien van een as. Dit door heen en weer gaande schuiven in de kogelmotor langs rondlopende leibanen te laten bewegen.

Maar wat worden we daar wijzer van? De gasdichte afdichting van heel het inwendige bollichaam lijkt een bijna net zo groot probleem als bij de draaizuiger van een Wankelmotor. De belasting op de keramische geleidekogels moet heel zwaar zijn. Smering zien we nergens, hooguit komt dat van de brandstof.

Net als een tweetakt heeft de kogelmotor één asomwenteling voor het hele proces van aanzuigen, comprimeren, verbranden en uitlaten. Dat is weinig tijd voor een zo volledig mogelijke (schone) verbranding.

Daarmee dringt de vraag zich op of de Peraves-motor kan wat een tweetakt niet kan: schoon verbranden. Het lijkt ons een antwoord op een vraag die niemand stelde.

Kijk op de video hoe de kogelmotor werkt…

Peter Fokker (Redactie Auto & Motor TECHNIEK)