Onze technisch redacteur zag eind 1955 al dat bij Fichtel & Sachs, tegenwoordig onderdeel van ZF, gewerkt werd aan een geautomatiseerde koppeling. Hij hield het beleefd vóór zich, tot anderhalf jaar later de productie was begonnen.

Tijdelijk geliefd

Onze redacteur verwachtte destijds dat automatische koppelingen populair gingen worden. Het werkte goed in Britse en Franse auto’s. Als nu ook de grootste Duitse koppelingenfabrikant ermee kwam zou het wel helemaal hard gaan.

De halfautomatische transmissie bleef toen toch niet lang populair. Pas niet zoveel jaren geleden werd hij herontdekt, maar ook al heel snel uitgebreid tot volledige automatische bediening van een handbak.

Vacuüm en vlieggewichten

Met elektronica en een elektrisch of hydraulisch cilindertje wordt de mechanische koppeling bediend, simpelweg via de hefboom waaraan anders het koppelingspedaal vastzit. En dan is het niet veel meer moeite om ook op het schakelsysteem zo’n cilindertje te zetten, in plaats van een kabel of stang vanaf de schakelpook.

Het ging in de jaren vijftig heel wat moeizamer, om zo’n automatische bediening te maken. Men moest zich behelpen met mechanische principes, al zat er dan wel één elektrisch relais bij voor ontkoppelen bij het handmatig schakelen.

Verder werkte het ontkoppelen met vacuüm-bekrachtiging. Vlieggewichten zorgden voor automatisch inkoppelen bij oplopend motortoerental.

Met overbrugging

AMT’s diepgaande toelichting belichtte ook nog dat de Saxomat net even slimmer in elkaar zat dan de geachte Franse en Britse concurrentie. Bij stilstaande motor had de Saxomat een overbrugging.

Zo kon een auto met Saxomat-halfautomaat aangesleept of -geduwd worden. En er kon in de versnelling geparkeerd worden, ter ondersteuning van de handrem die destijds lang niet altijd goed werkte.

Nu was het hele gedoe met vacuüm en vlieggewichten voor de automatische koppeling ook geen toonbeeld van probleemloos betrouwbare werking. Bovendien vreesden velen een hoger brandstofverbruik bij een halfautomaat, en toen al vonden we benzine maar een erg duur goedje.

Zo bleef ook de halfautomaat een uitzondering. Des te interessanter om nog eens in herinnering te brengen hoe dat werkte, tot in detail uitgelegd in AMT.

Peter Fokker (Redactie Auto & Motor TECHNIEK)

AMT Historisch archief

Lees de uitleg over de Saxomat van Sachs