Automatisch schakelen wint aan populariteit, het is gewoon bar handig in druk verkeer. Daarnaast is het een goed middel om zuinig rijden te bevorderen. Niet voor niks promoot de EU schakelindicatoren, zoals bijna elk ‘eco-model’ heeft.

Vroeg opschakelen spaart brandstof. Maar veruit de meesten die nog met de hand in een transmissie roeren schakelen lang niet zo vroeg als zou kunnen. Met een geautomatiseerde bak kan de autofabrikant dat zelf regelen.

Naadloos schakelen

Onveranderd kost een traditionele volautomaat met koppelomvormer wat extra brandstof. Alle verbeteringen kunnen niet helemaal verhelpen dat de koppelomvormer af en toe werkt met slip, dus energieverlies.

Een geautomatiseerde handbak met mechanische koppeling heeft daar geen last van. Wat dan wel blijft is dat tijdens schakelen de vermogensdoorgifte onderbroken moet worden. Niet gunstig, dat de motor even ‘van het gas af’ moet en dan opnieuw oppakken. Bij gas dicht en bij acceleratie loopt de motor onzuinig.

Hierin brengt de dubbelkoppelingtransmissie uitkomst. Mechanisch, dus verliesvrij. Geen onderbreking van trekkracht, bliksemsnelle overgang van de ene in de andere versnelling. Zonder ooit helemaal te ontkoppelen. Ook met de hand te bedienen, voor wie denkt het beter te weten dan de automatische schakelregeling.

Uit de autosport

Nog een voordeel van naadloos schakelen is dat de auto veel minder lastwisselreactie vertoont. Wie op de grens rijdt weet heel goed dat tijdens schakelen in een bocht het stuurgedrag heel even verandert. En tijdens remmen kan (terug)schakelen de wielen laten blokkeren.

Dus wil je in de autosport zo snel mogelijk, liefst naadloos schakelen. Specialist Xtrac maakt racetransmissies die schakelen zonder de trekkracht te onderbreken. Deze techniek willen ze nu overbrengen naar wegvoertuigen.

Xtrac werkt niet met een dure, omvangrijke en zware dubbele koppeling. Ze bedachten een systeem met ratel en pal. Dat zit tussen tandwiel en transmissie-as. Hierdoor kan ook hun transmissie twee sets versnellingstandwielen tegelijk inschakelen.

Ratel en pal bepalen welk van de twee sets vermogen overbrengt. Net als een dubbele koppeling kunnen ze vrijwel gelijktijdig de ene tandwielset inkoppelen en de andere in vrijloop zetten.

Eerst voor elektro-auto

Hoe het exact werkt houdt Xtrac liever vóór zich. Hun systeem zou lichter en veel goedkoper zijn dan een dubbelkoppeling-opstelling. Race-toepassing bewijst dat het werkt en tegen een stootje kan.

Het Britse bedrijf wil om te beginnen een tweeversnellings transmissie voor elektrische auto’s aanbieden. Handig, omdat een elektromotor daarmee over een breed snelheidsbereik in het toerengebied kan blijven waar de trekkracht goed is. Die valt sterk terug als de elektromotor erg snel moet draaien.

Technisch directeur Adrian Moore van Xtrac zegt dat wel “een traject van testen, ontwikkelen, en verfijning van het geluids- en trillingsgedrag” moet volgen. Dus duurt het nog een paar jaar voor we mogelijk auto’s met Xtrac IGS (instantaneous Gear Shifting) op de weg zien.

Peter Fokker (Redactie AMT)