artikel
Tweetaktolie voor hoogbelaste tweetakt (2008-6)
Ik bezit een Kreidler ‘motorfiets’ uit 1980, cilinderinhoud 49 cm3. Door zijn kleine cilinderinhoud en hoge specifieke vermogen wordt dit kleine motortje vaak zwaar en vol belast. Toerentallen van 10.000 t/min en vermogens tot 200 pk/liter zijn bij deze Kreidlers (en ook andere kleine 50’ers zoals Zündapp en Hercules) niet ongewoon. Veel zorg wordt dus besteed aan de smering. Originele Mahle cilinders & zuigers zijn schaars geworden en een vastloper kan dus een dure grap zijn.
Vaak wordt met Castrol TTS gesmeerd. Castrol geeft zelf een mengverhouding van 1:50 aan voor deze olie. Toch hoor je dat er vaak vetter gesmeerd wordt als voorgeschreven. 1:35 is een populaire waarde voor dit soort kleine machientjes. Heeft dit nut? Nu weet ik dat veel olie in de benzine het octaangetal verlaagt, maar detonatie is doorgaans niet de reden om armer te smeren.
Zelf heb ik een tijdje gereden met Shell Ultra 2 en 1:50 gesmeerd. Dit bleef zonder gevolgen en de motor en de uitlaat bleven erg mooi schoon. Toch ben ik onder druk van de ‘kenners’ weer naar de 1:35 gegaan. Wat is AMT’s mening?
Er is een ontwikkeling in smeeroliën geweest die ook bij tweetaktmotoren voor ingrijpende veranderingen heeft gezorgd. Van rokende tweetaktmotoren is geen sprake meer en ontkolen komt ook haast niet meer voor. In sommige landen in Azië wordt echter nog steeds afgewerkte viertaktmotorolie gemengd met de brandstof. Een hoogst ongewenste situatie.
Technisch gezien moet er bij tweetaktmotoren onderscheid worden gemaakt tussen ‘koude’ en ‘hete’ motoren. Bij de eerste gaat het bijvoorbeeld om watergekoelde buitenboordmotoren (zonder thermostaat) en motoren die maar kortstondig draaien. De tweede groep bestaat uit luchtgekoelde motoren die vooral als crossmotor heel heet kunnen worden.
Ook het gebruik van tweetakten is veelzijdig: van snowmobiles tot karts, van wegracers tot crossers, van boomzagers tot scooters. Eigenlijk moet er voor elke toepassing een eigen olie en vaak ook een eigen brandstof worden ontwikkeld. Dat lukt niet helemaal, maar er is al veel gebeurd. Tweetaktbuitenboordmotoren en lichtbelaste motoren voor brommers en snorfietsen kunnen al met een 1 op 100 dus 1% mengverhouding worden gesmeerd.
Als het om motoren gaat met een hoog specifiek vermogen die hoog belast worden, is er meer olie nodig om de smering te verzorgen: 2 à 3% ofwel 1 op 50 tot 1 op 33. Zo’n motor rookt dan bij deellast en vervuilt de uitlaat, tenzij er druksmering wordt toegepast.
Bij een olie-injectiesysteem krijgt de motor bij alle toerentallen en belastingen de juiste hoeveelheid olie toegevoerd. De olie wordt uit een aparte tank aangevoerd.
Terug naar uw vraag over mengsmering voor motoren zoals de Kreidler. De moderne tweetaktoliën hebben een zodanig uitgebalanceerd additievenpakket dat de juiste smering onder alle normale bedrijfsomstandigheden gewaarborgd is. Dus als een gerenommeerde oliefabrikant een tweetaktolie voor wegmotoren uitbrengt die 1 op 50 gemengd kan worden, voldoet deze olie aan alle smeertechnische eisen.
Wordt er echter met zo’n motor ‘geraced’, dan is voorzichtigheid geboden. Begin met de mengverhouding zoals toentertijd was voorgeschreven en ga stap voor stap schraler smeren. U zult niet de enige zijn die ontdekt dat er zelfs met 1 op 60 of 1 op 70 uitstekend gesmeerd kan worden.
Terecht wijst u op het verlagen van het octaangetal van de benzine door het bijmengen van de olie. Heeft u er ook bij stilgestaan dat de motor rijker gaat staan als er minder olie in de benzine zit? Het gaat immers om carburateurs en de sproeiers laten een stroperiger mengsel minder makkelijk door dan pure benzine.
