artikel
Dikkere of dunnere olie? (2001-07/08)
Ruim 2 jaar rij ik (voormalig automonteur) in een oude Nissan Sunny 2.0D uit 1993, met inmiddels 300.000 km op de teller. Ik merk dat bij de koude start het erg lang duurt totdat het oliedruklampje uitgaat. Ik hoor zelfs de motor even tikken (lagers of kleppen?). Bij het olie verversen om de 10.000 km gebruik ik altijd semi synthetische olie, 10W-40 van een bekend merk en een origineel oliefilter.
Nu vraag ik mij af of het niet beter is om een 15W-40 te gebruiken, gezien het feit dat de smeereigenschappen warm gelijk zijn en koud de olie dikker is waardoor de oliedruk sneller wordt opgebouwd. Of is het beter om nog dunnere olie te gebruiken zoals 0W-40 omdat dan de olie sneller naar boven wordt gepompt?
En de olie-toevoegingen waarover je zoveel op TV ziet, is dat geen goede oplossing voor mijn koudstart probleem? Al is de helft daarvan waar, dan heb ik er toch nog baat bij.
Bij zo’n kilometerstand is het raadzaam om eerst de oliedruk te meten bij koude en warme motor, zowel bij stationair draaien als bij hoge toerentallen. Er is dan al snel vast te stellen of de oliepomp voldoende opbrengst heeft, de lagers niet te ruim zijn en of de overdrukklep nog goed werkt.
De viscositeit (taaivloeibaarheid) van een smeerolie wordt bij lage temperatuur (getal voor de W van winter) en bij hoge temperatuur (tweede getal) gemeten. Bij lage temperatuur gaat het er om of een bepaalde testmotor nog gestart kan worden of niet. Een SAE 15W-40 olie moet de testmotor nog kunnen starten bij -15°C, een 10W-40 olie bij -20°C, een 5W-40 olie bij -25°C en een 0W-40 olie bij -30°C. Hoe visceus de oliën zijn bij starttemperaturen tussen -10°C en +10°C is niet bekend, grofweg mag je zeggen dat een 15W-40 olie stroperiger zal zijn dan een 0W-40 olie. Wees echter niet verbaasd als die ‘regel’ niet opgaat. Dat komt omdat de moderne ‘dunne’ oliën andere basisoliën en andere viscositeitsindexverbeteraars hebben dan de oudere gewone minerale oliën. Daarbij ging deze ‘regel’ wel op.
Het tweede getal (40 in ons voorbeeld) slaat op de viscositeitsklasse bij 100°C. Er zijn ‘dikke’ en ‘dunne’ 40-ers, dus helpt de SAE indeling ook hierbij niet zo veel. Gaan we echter naar 50 of zelfs 60, dan is het zeker dat de olie bij 100°C ‘dikker’ is dan een 40-er. Dus: eerst meten, dan pas handelen.
Over toevoegingen kunnen we kort zijn: niet doen tenzij er vanuit de autofabrikant iets wordt aanbevolen. Let op de aansprakelijkheid. Als er iets misgaat, moet duidelijk vaststaan wie voor de schade verantwoordelijk is. Dat wordt moeilijk als er aan de olie een product is toegevoegd. Dus eerst de kleine letters lezen. Soms worden oliedrukproblemen ‘s zomers prima opgelost met een toevoeging die viscositeitsindexverbeteraars bevat. Maar ‘s winters ontstaan er problemen omdat de olie te stroperig is om goed te smeren.
