De onvermijdelijke kogel is door de kerk, ook GM heeft uitstel van betaling aangevraagd. Ook wel ‘technisch faillissement’ genoemd, bedoeld om een doorstart te maken. Wat niet anders wil zeggen dan dat een bedrijf slechte onderdelen en zoveel mogelijk schulden afwerpt, om met frisse moed verder te gaan.

Herbouw onder bescherming

Al in maart kwam GM-dochter Saab in deze omstandigheden. Die staat onder bescherming van de rechter, terwijl gezocht wordt naar overnamekandidaten. Zojuist heeft de rechter de beschermingstermijn verlengd tot in augustus. Deze constructie leek voor Saab beter dan als ongewenst kind bij GM doorsjokken, na de aankondiging dat ze hoe dan ook eind van het jaar het GM-huis uit moesten.

Bij Chrysler ging die bescherming 1 mei in, met de opzet binnen 30 tot 60 dagen een nieuw bedrijf te vormen. Dat zal zijn met een deelneming van Fiat, het VEBA-arbeidersfonds, en kleine aandelen voor de Amerikaanse en Canadese staat.

De fabrieken zijn stilgezet, maar naar verwacht wordt niet voor lang. De faillissementsrechter heeft zojuist de overeenkomst goedgekeurd waarbij Fiat de leiding overneemt, en op termijn een aandelenmeerderheid kan krijgen.

Eenzelfde constructie is er nu voor GM. Alleen een veel groter en ingewikkelder bedrijf, dus gaat een reorganisatie wat langer duren. Gehoopt wordt dat in twee tot drie maanden een nieuw bedrijf opgezet kan worden, in dit geval zonder dat een nieuwe aandeelhouder instapt. En kan er geen sprake van zijn ook hier de fabrieken zo lang maar dicht te gooien.

Staatsbelangen

De Amerikaanse en Canadese staat worden grootaandeelhouder (72,5%) in New GM, met 17,5% voor GM’s werknemersfonds en nog een 10% aandeeltje voor een aantal schuldeisers. Met een berg staatsgeld draait het oude GM door, terwijl het nieuwe gevormd wordt.

Nog een verschil met Chrysler is dat GM wereldwijd vertakt is. Saab stond al aan de zijlijn, maar er zijn ook Opel en het Koreaanse Daewoo/Chevrolet, om de grootste te noemen. Uit Korea geen geluid, die wachten rustig af, ze zouden ook in New GM moeten meegaan. Voor Opel was al lang duidelijk dat GM niet de baas kan en wil blijven.

Voor Saab wil de Zweedse staat niet inspringen, tot teleurstelling van GM. Saab onderhandelt zelf met investeerders, ook nu moeder GM uitstel van betaling heeft. Heel anders dan Opel, dat niet toevallig net op tijd uit de GM-boedel is gered. Het kreeg een aparte status onder staatsbescherming, terwijl de overname door Magna en partners in detail uitgewerkt wordt.

Puur protectionisme

De Europese Opel-dealerorganisatie wilde wel in het eigen merk investeren, maar dat helpt weinig, ze kunnen niet onmiddellijk geld ophoesten. Er zijn fabrieken in België en Engeland, dus willen die beide landen helpen.

Maar allemaal willen ze niet elkaar helpen. Amerika wil via GM geen geld steken in Opel. Duitsland wil via Opel geen geld steken in GM. Engeland wil niet heel Opel redden, maar wel de Vauxhall-fabrieken die Opels met een ander merkplaatje maken.

Veel te laat begon vorige week de EU zich er tegenaan te bemoeien, dat er een Europese oplossing moet komen. Ineens bezorgd dat Duitsland al weken het vuile werk deed, om vóór de Bondsdagverkiezingen in het najaar vooral Duits Opel te redden. Terwijl ook in bijvoorbeeld Hongarije, Polen en Spanje Opel-fabrieken staan, dus de redding bij uitstek een EU-aangelegenheid is.

Het moet nog blijken, hoe ‘verenigd’ de EU in dit geval is. Ook onder nieuwe leiding moeten er ergens mensen uit en misschien fabrieken dicht bij Opel. Het zou gaan om 10.000 banen, waarvan 2600 in Duitsland. Waar het grootste deel van Opel gevestigd is, maar dus niet de meeste ontslagen vallen. En dat zou niet zijn omdat Duitsland veel geld steekt in de redding van Opel?

Nieuw GM en nieuw Opel

Hoe nu verder? Er schijnt een koper te zijn voor Hummer, en een definitieve koper voor Saab komt er wel. Ook het nieuwe GM blijft belangrijk aandeelhouder in Opel. Maar centraal komt het Amerikaanse GM-bedrijf, met de Koreaanse Chevrolet/Daewoo-tak erbij.

Zodra succesvol een nieuw GM draait, dus op termijn van minimaal enkele jaren, wordt de staatsdeelneming afgebouwd. Wie het dan als aandeelhouders voor het zeggen krijgen is een grote vraag. Er komt vooralsnog geen nieuwe directie, sceptici twijfelen daarom of nieuw GM wel tot een gezonder beleid kan komen dan oud GM.

Bij Opel spreekt men van een overname door de Canadese onderdelengigant Magna. Dat klopt niet zo erg. De grootste aandeelhouders worden GM en de Russische Sberbank, met elk 35%. Magna krijgt 20%, er blijft 10% over voor de Opel werknemers.

De in staatshanden zijnde Russische bank neemt autofabrikant GAZ in zijn kielzog mee, die mag Opels gaan maken. Terwijl Opel zelf al fabriceert in Rusland, in een nieuwe fabriek. GAZ heeft met zijn Volga-modellen nauwelijks nog bestaansrecht. Ze drijven verder op GAZelj-bestelbusjes. Feitelijk worden ook zij nu door de Russische staat, via Sberbank, gered.

Opel bodemgroep als standaard?

Ook wordt voorzichtig gedacht of Magna geen problemen krijgt met wat ze zelf al doen, auto’s bouwen in opdracht. Zoals X-modellen en de komende MINI Crossover voor BMW, of de Porsche Boxster-productie die ze van het Finse Valmet overnemen. Gaan zulke opdrachten wel samen met Opels produceren?

Het verhaal gaat dat Magna juist andersom denkt. De platforms van Opels Astra en Insignia zouden prima geschikt zijn als standaard om ook modellen voor andere merken op te bouwen. Met de gedachte dat veel auto’s technisch toch sterk op elkaar lijken, al lijken ze uiterlijk heel verschillend.

Wie er nu eigenlijk de baas wordt bij Opel is een al even open vraag. Het merk is bij lange na niet zo ziek als moeder GM. Voorlopig lijkt Magna een wel nodige reorganisatie te zullen uitvoeren, terwijl GM vooral zichzelf gaat redden, en Sberbank met Opel-techniek een stukje Russische auto-industrie nieuw leven inblaast. Maar als alles weer draait, blijft de alliantie van GM, een Russische bank en een Canadese onderdelenmaker als één man achter Opel staan?

In de VS zijn ze er trouwens nog lang niet uit. Als GM en Chrysler fors moeten afslanken zullen hun toeleveranciers mee moeten. Al jaren sukkelt Delphi, de afgesplitste onderdelenpoot van GM, op het randje van faillissement. Net heeft Visteon, de afgesplitste onderdelenpoot van Ford, ook uitstel van betaling gevraagd. Het blijven spannende tijden.

Peter Fokker (Redactie Auto & Motor TECHNIEK)